It seems like heaven ain’t far away…

Yak boter, Yak melk, Yak spring roll, Yak sizzler, Yak curry set, Yak thee, Yak stroganoff, Yak steak met frietjes en salade, Yak tong, Soep met stukjes Yak, Yak momo’s enz. enz. kortom ik ben in het land van de Yaks/ Tibet Autonomous Region oftewel TAR zoals de Chinezen het noemen/ Shangri-la/ het thuisfront van de Dalai Lama/ het dak van de wereld oftewel TIBET!! Tashi Delek (welkom)!

Van 18 t/m 25 juli ben ik aan het rondreizen geweest door het magische Tibet. Dit niet alleen, omdat de Chinese regering geen alleenreizende nieuwsgierige buitenlanders rond wil hebben lopen in Tibet, maar met een internationale groep van 17 mensen. We begonnen in Kathmandu waar we werden opgepikt door 2 bussen om naar de grens te gaan van Nepal – Tibet. In de bus kletste ik al snel met Jaimie en haar moeder Cara uit Canada, Troy uit Australie, Lene uit Denemarken, Laso uit Hongarije en Montserrat en Angel uit Spanje. Onderweg passeerden we de op 2 na hoogste bungeejump brug van de wereld, in het plaatsje wat toepasselijk The Last Resort heet en langs de woeste rivier de Bhote Kosi ligt. Daar wilden we wel meer van weten dus stopten we daar. Wij die brug op hollen en foto’s maken, lopen terug naar de bus en zien we dat Troy van die brug bungeejumpt! Vet gaaf! Troy bedacht spontaan op dat moment (ondanks dat onze gids protesteerde ivm te weinig tijd) dat hij wilde bungeejumpen. Geweldig toch?! Ik had de week ervoor bijna een trip geboekt omdat ik dat ook wilde doen maar ik twijfelde. Ik vind dat ik ‘bijna’ alles gedaan moet hebben in mijn leven waaronder ook dit op de een of andere manier (gek als een deur…:s) maar had nog niet al mijn moed verzameld en Troy ja hoor tjakka staat op het platform op de brug loopt naar voren en zonder aarzeling springt ‘ie zomaar even in het diepe…..iedereen uit de bus betuigde Troy dan ook zijn/haar RESPECT. Een goed begin!

Bij de grens aangekomen moesten we een tijdje lopen, moesten onze groepsvisa laten zien en liepen even later door een hoge goudkleurig poort met de woorden: Welkom in China…. In Tibet liepen we in de hitte naar een nieuw modern en smetloos complex toe waar we moesten uitpuffen omdat als eerste onze temperatuur werd opgemeten ivm de swineflu. Dat was even moeilijk! Na een heuveltje opklimmen met onze backpacks in ten minste 35 graden celcius om vervolgens in de warmte onze temperatuur wat te laten zakken. En ja hoor! Juut was te warm en werd door de controle in een aparte afkoelruimte gezet waar ik met een thermometer onder mijn oksel 15 minuten moest zitten. Maar gelukkig, even later kwamen Jaimie en Cara de kamer binnen om mij te vergezellen. Het was de bedoeling om af te koelen maar deze hotte chickies kregen een lachbui om deze situatie wat niet echt hielp. Cara fluisterend zodat de 2 zusters het niet konden horen: “Toe…doe je oksel wat omhoog zodat de wind uit de ventilator er doorheen kan blazen…echt ik meen het! Geweldige situatie dit! Gelukkig mocht ik de ruimte verlaten met een 37.8, Jaimie een 37.7 en Cara 37.6 graden, geslaagd!
In de volgende controle kwamen onze backpacks door een scanner en vervolgens moesten we onze tassen op een tafel leggen omdat de gehele inhoud door een team van 4 Chinese soldaten werd doorzocht. Niks werd overgeslagen, zelfs mijn camera niet. De laatste 30 foto’s werden bekeken op bewijsmateriaal wat duidde dat je tegen de Chinese regering was. Bij Lene werden er een paar foto’s van monniken gewist terwijl ze die in een klooster in Kathmandu had gemaakt! De Chinese overheid heeft daar een afkeer tegen omdat monniken en nonnen in Lhasa vaak voor ‘overlast’ zorgen ivm hun stille protesten tegen de Chinese overheersing. Deze monniken en nonnen worden dan ook snel opgepakt, in elkaar geslagen en in de gevangenis gegooit. Ook keken de soldaten naar reisgidsen over Tibet. Want op de landkaart in de gids moet staan dat Tibet een provincie is van China en er mogen geen plaatjes in staan van de Dalai Lama… Na er zo’n beetje 2 uur gespendeerd te hebben zag ik de rest van onze groep buiten op ons wachten: Julia uit NL, Amy uit Engeland, Francesco + vriendin uit Italie, Manuel en Remy uit Spanje, Claudios uit Duitsland en Anthonio en Andrea uit Spanje.
Bij de grensovergang stapten we in jeeps om naar onze eerste overnachtingsplek in Nyalam (3600 m.) te gaan wat zo’n 150 km rijden was. Ik stapte in bij onze chauffeur Zenten met Jaimie, Cara en Troy in de jeep en dat bleef zo de hele week. Een heerlijk groepje. Onderweg keken we onze ogen uit! Langzaam zigzaggend en omhoog rijdend zagen we hoge groene bergen met watervallen. We reden zelfs heel spectaculair onder een paar watervallen door. De hemel op aarde…
We kwamen om half 10 ‘s avonds aan. Deze avond konden we niet douchen omdat er simpelweg geen douches waren en moesten we slapen met 4 personen op een kamer (dus met ons groepje).

Na een goede nachtrust en ontbijt stapten we weer in onze jeeps en reden ditmaal over de Friendship Highway door een steeds woester landschap met steeds minder bomen totdat we eigenlijk geen enkele boom meer zagen en het landschap alleen maar bestond uit wat grasjes her en der. We hadden dit keer 295 km te overbruggen en onze eindbestemming was Lhatse op 4050 m. hoogte. Tijdens het rijden zagen we een paar indrukwekkende bergen zoals Mt. Makalu (8464 m.), Mt. Lhotse (8516 m.) en de MOUNT EVEREST (8848 m.) vet mooi! Ook reden we af en toe door een dorpje heen en zagen mensen in de traditionele kledij op de kar met een paard ervoor, op kleine traktors of zagen een groep yaks (soort koeien maar groter en met veel haar) met hun herders passeren. De tijd in de meeste dorpen in Tibet lijkt stilgestaan te hebben.
In onze guesthouse in Lhatse konden we ook niet douchen en sliepen we weer gezellig in een slaapzaal met ons groeppie. Aan de wc’s moesten we trouwens erg wennen in Tibet. Ditmaal had de wc 2 gaten naast elkaar dus kon je lekker met je buurvrouw kletsen terwijl je bezig was en de vliegen en de stank kwamen je al tegemoet in de gang van het toiletgebouw. Heel erg ranzig! In Lhatse was niet veel te doen en na wat eten en drinken voor onderweg ingeslagen te hebben bij de plaatselijke supermarkt zaten we bij onze guesthouse wat rond te lummelen.

De volgende dag stond Xigatse (3800 m.) op ons programma. Na 195 km. gereden te hebben met wat stops kwamen we aan en gingen gelijk naar onze lunchplek. Dit keer reden we door een groter plaatsje met schone straten, nieuwe gebouwen in de traditionele stijl met overal winkels met, meestal rode, Chinese uithangborden. Na een aparte lunch: fruit met yoghurt had ik besteld en dat kreeg ik ook -> op een bordje sla lagen wat stukken fruit met een beetje yoghurt erop…ja zo kan het ook natuurlijk ;)! Gingen we naar de TashiLumpo Monastery. Dit kloostercomplex is erg groot. In dit klooster verbleef de Panchen Lama, na de Dalai Lama, de belangrijkste geestelijke leider van Tibet. Ooit leefden hier zo’n 4000 monniken, nu zijn er nog maar 600…Met onze gids voorop bezochten we de tempel met een prachtig gouden beeld van 26 m. hoog van Boeddha.
Ook liepen we door een donkere gebedsruimte heen verlicht door lampen met yakboter waar een paar monniken bezig waren met mantra’s zingen – Om mani padme hum-. Terwijl ik rondkeek zag ik overal boeddha’s op altaren met offers ervoor in de vorm van kommetjes met water, geld en eten. In de kloosters in Tibet hangt zo’n warme spirituele sfeer dat ik gewoon soms is even ging zitten om alles in me op te nemen en rustig naar de klanken van de zingende/ biddende monniken te luisteren.

De vierde dag reden we 90 km. naar de derde grootste plaats in Tibet Gyantse (3950 m.) Gelukkig heeft dit stadje haar oude centrum behouden na de Chinese invasie van de People’s Liberation Army -> de Culturele Revolutie. En zagen we traditionele Tibetaanse huizen met koeien ervoor terwijl we rondliepen. In de stad staat het 14e eeuwse fort de Dzong boven op een hoge rots. Ook is de Kumbum, een grote stoepa, met vele oude boedha beelden en boeken met heilige geschriften en boeddhistische teksten een belangrijke bezienswaardigheid.
Wij hadden geluk want er was ook een festival aan de gang, een hele happening!
Aan de kanten van de straat stonden kraampjes met van alles en nog wat zoals Tibetaanse jurken, bloembollen, kleurige ‘linten’ wat veel Tibetaanse vrouwen in hun haar weven, eten, petten met opdrukken zoals Franklin, NYPD Police, Noah Ark en We fuck fake shit (wat heel populair is bij de jeugd in Tibet, je ziet het overal), speelgoed, gedroogde yak-kaas (waar je heel hard op moet bijten en lang op moet kauwen voordat je er een smaak uit krijgt), je kon er zelfs een gouden kapje op je tand laten zetten wat gedaan werd op de traditionele manier: gewoon met een hamer…! en met verkopers die het luid aan stonden te prijzen. Helaas hebben we de Yak-races en het volksdansen gemist…tja zonder programma met tijden kan dat gebeuren maar van het touwtrekken heb ik wel wat meegepikt. ‘s Avonds na het eten wilden Troy, Jaimie, Cara en ik nog even koekeloeren op het festivalterrein en gingen erheen met 2 fietsriksha’s. Dat werd een race tussen Jaimie en Cara & ik en Troy wat wij wonnen YES. En toen wij naar het festival liepen zagen we al veel mensen vertrekken: zingend, dansend kortom met heel veel drank (Chang) op. Tibetaanse mensen zijn wat terughoudend en verlegen maar nu werd het even anders! Ze begonnen zelfs tegen ons te praten in plaats van ons aan te staren! Het was een grappig schouwspel om te zien al die mensen met nog rodere wangen dan anders en ogen die niet helemaal recht stonden zittend in volgeladen karren achter trekkers om weer terug te rijden naar hun dorp.

De dag erop was Lhasa (3650 m.), op 261 km. afstand, eindelijk aan de beurt. Maar niet voordat we ‘s ochtends om 9 uur een tijd naar de solar-eclips hebben staan staren met brilletjes op. Wat hadden we een geluk dat we in Tibet waren! Een goed beeld hadden we van de gedeeltelijke verduistering van de zon, zonder wolken, terwijl we de brilletjes en de donkere stukken glas deelden om naar de eclips te kijken.
Gedurende onze rit van 8 uur over de Karo La Pass (5010 m.) en de Kambala Pass (4794 m.) waar we uiteraard even moesten stoppen voor foto’s met de talrijke Tibetaanse gebedsvlaggetjes op de achtergrond zagen we tussen de beide passen het heilige turquoise Yamdrok Tso meer dat op bijna 4500 m. ligt. Ook zagen we onderweg de gletsjer van de 7191 m. hoge Nojin Kangtsang. Ook klom Jaimie tijdens een stop, na aandringen van mij ;), op een vette Yak wat hilarisch was en ik buikpijn kreeg van het lachen (ik kon helaas niet vanwege mijn rokje.). En na enkele rook- en gore wc-stops -> tijdens ons bezoek aan de gletsjer bracht ik ook een bezoek aan de wc, met maar liefst 6 gaten naast elkaar tis ongelovelijk…kwamen we eindelijk in de hoofdstad aan!

Toen we langzamerhand Lhasa in reden zagen we ontzettend veel nieuwe gebouwen: bedrijven en flats. Ik had al een grote poster gezien in Nepal van het huidige Tibet maar de realiteit is erg. 50 jaar geleden toen Tibet nog niet door China was bezet was het Potala nog van verre te zien en was de hoofdstad nog klein. Nu zie je door alle hoge gebouwen het Potala niet zo snel meer en wordt het steeds en steeds meer een Chineze miljoenenstad. Wat zonde! Ook verhuizen er ontzettend veel Chinezen naar Lhasa toe vanwege de gunstige voorwaarden die China stelt voor Tibet en is China ook niet zo streng met de 1-kind politiek voor de Chinezen in Tibet. Wat China naar buiten brengt qua informatie over de bevolking van Lhasa is dat 80 procent nog steeds uit Tibetanen bestaat , maar dat is zeker niet zo, onderzoekers denken dat het rond de 50 procent ligt.
Ons hotel in Lhasa lag in een rustig straatje met aan het begin wat Chinese soldaten die op wacht stonden. Dat hadden we in de rest van de plaatsen waar we geweest waren niet gezien hoewel we wel veel kapot geschoten gebouwen zagen. In Lhasa kregen wij een goed beeld van hoe de Chinezen de Tibetanen onderdrukken en de Tibetaanse cultuur vernietigen. Want nadat we onszelf geinstalleerd hadden in onze mooie hotelkamer met schone badkamer met zit-wc (JOEHOEE!) ging ik met een groepje op pad. We kwamen al snel andere op wacht staande soldaten tegen en patrouillerende soldaten in groepjes van 5. 2 met een geweer, 1 met een brandblusser, 1 met een raar zilveren koffertje (met handgranaten…? dachten we) en 1 zonder baggage. Toen zei Troy: “Kijk eens omhoog!”. Op het dakterras van de gebouwen zat er onder een grote paraplu een soldaat op elke kruising. Ook zagen we camera’s aan de hoek van sommige gebouwen bevestigd die de straat goed konden overzien. Zo kan je een land goed onder controle houden! Ik was geschokt! De volgende dag wilde ik even op internet maar ik kon niet op facebook komen. Wat bleek, de Chinese regering had het voor 2 weken geblokt…net als enkele andere sites…Erg somber word je als je denkt aan hoe het zal gaan met de toekomst van Tibet…

In Lhasa bezochten we de dicht bij ons hotel gelegen Jokhang tempel met rondom de tempel de markt op het Barkhor plein. Deze tempel, die het centrum van de stad vormt, is een van de bekendste bedevaartsoorden van Tibet. Gedurende het hele jaar komen er vanuit alle hoeken van het land Tibetanen en etnische minderheden hun offers brengen. Met hun gebedsmolentjes lopen zij rond de tempel, waarin het meest heilige beeld van Tibet, de Jowo Sakyamuni, staat. Ook doen vele Tibetanen hun ronde om de tempel door zich te buigen en languit op de vloer te gaan liggen steeds maar weer. Een apart maar mooi gezicht.
Ook was een van de hoogtepunten die ik heb bezocht het Potala Paleis. Dit paleis van de Dalai Lama ligt op een heuvel en is van verre al te zien. Het gigantische comlex bestaat uit 3 delen: het wereldlijke, het administratieve en het religieuze. In totaal heeft het Potala Paleis meer dan 1000 kamers. Een paar kamers, zoals enkele voormalige prive-verblijven van de Dalai Lama en een paar religieuze zalen zijn geopend voor het publiek.
Verder bezochten we het Sera klooster, waar helaas net zoals de andere kloosters, nog een paar honderd monniken leven. Op het centrale plein van het kloostercomplex, tussen vele bomen, zagen we in de middag enkele tientallen monniken met elkaar debatteren -> een paar monniken zitten en 1 monnik is staand zijn zegje aan het doen en als hij klaar is en als hij reactie wil van de andere monniken brengt hij zijn ene been omhoog en zijn ene arm en klapt op een bepaalde manier met zijn handen en brengt zijn been weer naar beneden om zijn punt te maken. Heel interessant om te zien!

De achtste dag moest een gedeelte van onze groep, waaronder ik, weer terug naar Kathmandu met het vliegtuig. Een gedeelte van de groep ging naar China toe, in de door de Chinezen nieuw aangelegde spoorlijn tussen Lhasa en Beijing.
Tijdens de vlucht over de Himalaya hadden we een supermooi uitzicht op o.a. de Mount Everest. En kwam ik voor de tweede keer aan op de luchthaven in Kathmandu.

‘s Avonds had ik afgesproken met Julia en Amy om Julia haar verjaardag te vieren met vele cocktails en lekker eten en proostten we nog op ons geweldige avontuur in TIBET!!

Veel liefs, Judith

Ps: Sorry dat ik nog geen andere foto’s op mijn site heb gezet. Ik heb een heleboel in te halen maar doordat de internetverbinding zowel in India als in Nepal traag is lukt het me niet om mijn foto’s te uploaden. Ik zou ze graag met jullie willen delen want de foto’s zijn super en ik maak er zo’n 1000 per maand (:s !) maar het duurt dus nog even voordat ik dat kan bijwerken jammerdebammer…! Dan weten jullie dat.